Klik op de banner om naar de homepage van Dierenkliniek Wilhelminapark in Utrecht te gaan


Nierfalen of nierproblemen bij het konijn

We zien maar af en toe konijnen met een nierprobleem in onze praktijk. Het wonderlijke is dat we heel veel katten met nierproblemen zien in onze praktijk. Als een oudere kat vermagerd en/of meer drinkt dan kijken we het na en bij veel van deze katten is er een nierprobleem aanwezig. Dit nierprobleem bij katten is vaak een chronisch nierprobleem (CNZ). Naar ons idee is bij het konijn een chronisch nierprobleem vaak niet het geval en is er meer sprake van een acuut nierfalen. Vergelijk het met eens met acuut nierfalen of AKI bij een kat!

We behandelen vaak oude tot zeer oude konijnen aan bijvoorbeeld het gebit. Als we een pre-anesthetisch onderzoek uitvoeren bij deze konijnen zien we zelden of nooit een nierprobleem. Een mooi voorbeeld is konijn Lodewijk: we hebben hem meer dan 50 keer een verdoving gegeven voor een gebitsbehandeling. De bloedwaardes voor de nieren zijn altijd goed gebeleven.

Konijn Lodewijk is vaak onder verdoing geweest de nieren zijn altijd goed gebleven

Uiteindelijk hebben we Lodewijk laten inslapen op 12,5 jarige leeftijd, niet omdat hij een nierprobleem had, maar omdat hij niet zonder zijn vriendin kon leven.

Als we een konijn met een nierprobleem dagnosticeren is deze meestal tussen de 4 en de 6 jaar oud!

Nierprobleem acuut of chronisch ....
Een acuut nierprobleem of AKI: er worden voor het eerst verhoogde nierwaardes in het bloed aangetoond. Van een chronisch nierprobleem of CNZ spreken we pas als er ondanks een behandeling er nog verhoogde nierwaardes aanwezig zijn na 2 - 3 maanden.

Wat zijn de verschijnselen van een nierprobleem ....

  • Niet of minder eten - weinig of geen keutels
  • "Veel drinken en plassen"
  • Slomer - apathisch
  • Vermageren
  • Zwakker in de achterhand - spierslapte
  • Vermageren - niet eten terwijl we niets afwijkends aan het konijn kan vinden - er geen gebitsproblemen zijn!

    Konijn Wolfie was aan het vermageren, er was geen gebitsprobleem. We hebben urine en bloedonderzoek uitgevoerd en hierbij was te zien dat er een nierprobleem aanwezig was.

    Konijn Wolfie eet minder goed is afgevallen, maar heeft geen gebitsprobleem

    Bloedonderzoek ....
    Als de nierwaardes in het bloed verhoogd zijn dan spreken we van een nierprobleem. De nierwaardes in het bloed raken pas verhoogd als meer dan > 70% van het functionele nierweefsel is aangetast. Het nierprobleem kan reversibel of irreversibel zijn. Als het reversibel is dan geneest de nier weer van de ontsteking en dalen de verhoogde nierwaardes in het bloed.

    Pyelonefritis of nierbekkenontsteking ....
    Met behulp van een echografisch onderzoek kan worden aangetoond of er een afwijkende nier aanwezig is. Vaak is goed in beeld te brengen of er een ontsteking in het nierbekken - pyelonefritis aanwezig is.

    Andere oorzaken voor nierproblemen:

  • Pre-renaal: oorzaak voor de nieren: uitdroging - water onthouding, pijn (gebitsproblemen), hitteslag - koorts, vergiftiging
  • Renaal: oorzaak in de nieren zelf: nierbekkenontsteking, E. cuniculi, calcificaties - stenen, amyloidose
  • Post-renaal: oorzaak na de nieren - in de blaas - urethra: ureter of urethra obstructie, een gescheurde blaas

    Nierstenen geven niet altijd verhoogde bloedwaardes ....Een konijn met nierstenen

    Een niersteen of calcificaties in de nieren zien we regelmatig bij konijnen, als we een röntgenfoto. In principe voeren we dan een urine en bloedonderzoek uit. Bij het bloedonderzoek zien we vaak geen verhoogde nierwaardes er is dan geen nierfalen. We gaan er wel vanuit dat net als bij mensen een niersteen pijnlijk is, daarom geven we een pijnstiller en passen het voer aan. Calcium wordt door de nieren uitgescheiden en we adviseren om calcum arme groentes en hooi te geven aan konijnen met nierstenen.

    E. cuniculi ....
    Een konijn met urinebrand We zien in onze praktijk vaak konijnen met E. cuniculi. Er zijn 5 hoofdsymptomen bij een infectie met E. cuniculi: 1. scheve kopstand - rollen 2. verzwakte of verlamde achterhand 3. oogproblemen 4. veel drinken en plassen of urinebrand 5. vermageren.

    Bij een nierprobleem ten gevolge van E. cuniculi zien we dat een konijn aan het vermageren is en veel aan het drinken en plassen is. Ook zien we dat het konijn aan het vermageren is en soms zien we urinebrand, doordat de urine op de huid lekt en de huid irriteert

    We gaan er van uit dat bij E. cuniculi het dorst centrum in de hersenen geraakt is door de infectie en niet de nieren. Klik hier voor meer informatie over de parasiet E. cuniculi ....

    Urine onderzoek
    We kijken de urine van het konijn na om te zien of er een blaasontsteking aanwezig is. Ook kunnen we aan de hand van het soortelijk gewicht (SG) en de hoeveelheid eiwitten, glucose, bacterien en cellen nakijken of er een nierprobleem aanwezig is.

  • SG of soortelijk gewicht ....
    Bij het konijn is het normale SG 1.003 - 1.036 volgens de literatuur. Dit is een veel bredere marge dan die bij een hond of een kat. Ook worden veel lagere waardes gemeten. Het is lastig om alleen met het SG een uitspraak bij het konijn te doen over een evt oorzaak, maar we wagen een poging dit is ons idee en onze mening:

    Wat ons opvalt aan de hand van het SG bij een konijn, dat je dit in bepaalde groepen kan indelen:

  • SG van 1.003-1.010; dan is er vaak sprake van E. cuniculi in de nieren of stress / verveling
  • SG van 1.010-1.016; dan is er vaak sprake van nierfalen
  • SG van 1.016-1.035; normale urine
  • SG van meer dan 1.035; dan is er vaak sprake van blaaszand of stenen


    Onze indeling van het soortelijk gewicht van de urine van het konijn
    Bij een SG van 1.016 tot 1.035 wordt er normaal gedronken en geplast. Onder de 1.015 is er PU/PD tot zelfs extreem PU/PD onder de 1.010. Boven de 1.035 wordt er te weinig gedronken en geplast.


  • Chemische analyse met een Urinestick of een Auction Micro meter ....
    Op de urine stick of met de Auction Micro meter kun je zien of de rood of oranje verkleurde urine bloed bevat of dat er kleurstof aanwezig is. Normaal zit er geen bloed in de urine. Verder kan de pH (normaal rond 8-9) worden gemeten en of er suiker aanwezig is (normaal niet).

    Bij konijnen met nierproblemen zien we vaak dat er bloed in de urine aanwezig is. Als er suiker in de urine aanwezig is en het bloedsuiker is normaal (onder de 10 mmol/l) dan spreken we van een Fanconi syndroom en dan weet je dat er een erstig nierprobleem aanwezig is.

    Bij konijn Ub hebben we op een röntgenfoto nierstenen gezien. Ub was vermagerd en uit het urine onderzoek komt naar voren dat er een aanwijzing is voor nierfalen maar er wordt ook suiker in de urine gevonden. Dit kan van stress zijn, maar ook omdat de nieren echt slecht zijn. Het suiker (glucose) in het bloed is niet verhoogd - we spreken dan van een Fanconi syndroom.

    Konijn met een nierfalen en Fanconi syndroom

    Zie de toelichting hieronder:

    Konijn met een nierfalen en Fanconi syndroom

  • Sediment - microscopisch onderzoek ....
    Als we de urine afdraaien dan kan het sediment of afdraaisel bekeken met de microscoop. Er kan gekeken worden naar bacterien, rode en witte bloedcellen, cellen en kristallen die in de urine kunnen zitten. Als er cilindercellen worden gevonden dan is dit een aanwijzing dat er een nierprobleem is.

  • Eiwit/kreatinine ratio ....
    Bij nierfalen kan er zoveel nierschade zijn dat er eiwit in de urine komt doordat de nieren eiwitmoleculen doorlaten terwijl ze dit normaal gesproken niet doen (te vergelijken met een kapot theezeefje) De hoeveelheid eiwit in de urine kan in een laboratorium bepaald worden en is een indicatie voor de ernst van het nierfalen. Hoe hoger de hoeveelheid eiwit in de urine hoe ernstiger het nierfalen.

    In de urine hieronder is pus te zien. Met het urine onderzoek zien we dat er bloed en eiwitten in de urine te zien zijn en dat er een hele hoge eiwt/kreatinine ratio in de urine aanwezig is, ons apparaat kan het niet meer meten! Het SG van de urine van 1013 wijst richting nierfalen, maar alle andere bevindingen ook!

    Konijn met een nierbekkenontsteking en een sterk verhoogd eiwit/kreatinine ratio in de urine

    We houden aan dat een konijn maximaal een eiwit/kreatinine ratio van een 0,4 heeft. Daarboven spreken we van proteinurie.
    We meten de eiwit/creatinine ratio of UPC (op zijn Engels) met een Auction Micro meter in onze praktijk of sturen het naar een extern laboratorium (UVDL of VetMedLab).

  • Bacteriologisch onderzoek ....
    Uricult om te kijken of er bacterie groei is In het merendeel van de nierproblemen die wij vinden bij konijnen is er een bacteriële infectie aanwezig.
    We kunnen met behulp van een bacterieel onderzoek of een zogenaamde kweek testen of er bacteriën aanwezig zijn in de urine. Normaal zijn er geen bacteriën te vinden in urine. We gebruiken voor deze kweek een Uricult in huis test of we sturen de urine in naar een extern laboratorium.

    Als er bacteriën groeien op de kweek dan kan er een antibiogram gemaakt worden. Er worden schijfjes met antibioticum op de gegroeide bacteriën gelegd, als de bacteriën rondom een schijfje dood gaan, dan weet je dat deze bacteriën gevoelig zijn voor dat antibioticum.

    Uricult en daarna BO+ABG

    Er kan dan een gericht antibioticum worden ingezet dat tegen de bacteriën die in de urine wordt gevonden wordt werkt.

    Om een betrouwbare kweek te verkrijgen dient de blaas aangeprikt te worden, we noemen dit cystocentesis.

    Een konijn met nierfalen waarbij de blaas is aangeprikt om een BO en ABG te laten uitvoeren

    Therapie ....
    We willen benadrukken dat de informatie die we hier geven op basis van onze eigen ervaring is. We hebben sterk de indruk dat er in het merendeel van de nierproblemen een bacteriële oorzaak aanwezig is!

    Het is dan ook belangrijk om het juiste antibioticum in te zetten. In een ideale wereld is dit aan de hand van een BO + ABG = bacteriëel onderzoek en een daarop volgend antibiogram = uitzoeken voor welk antibioticum de bacterie gevoelig voor is.

    We hebben met het laboratorium waar we de urine (- kweek) naar toe sturen nagegaan welk antibioticum we het beste kunnen inzetten: we kwamen uit op TMPS - trimethoprim sulfa.

    Medicijnen ....
    De medicijnen die we standaard gebruiken bij een konijn met een nierprobleem zijn:

  • Antibioticum: TMPS of een ander antibioticum op geleide BO+ABG - gedurende 3 tot 4 weken
  • Eiwitten binden in de darm en gelijk licht laxeren: laxatract 2x daags 0,5 ml/kg LG
  • NSAID - pijnstiller en ontstekingsremmer in een lage dosering: Meloxicam in een dosering van 2x daags 0,2 mg/kg LG
  • Antimisselijkheids medicijn: maropitant in een dosering van 2 mg/kg LG
  • Vocht geven: onderhuidse injecties met NaCl of een paar dagen opname en aan het infuus leggen

    Een konijn aan het infuus

    Voeding aanpassen: naar calcium arm ....
    Een konijn heeft een zeer ongewoon calcium metabolisme als je dat met andere dieren vergelijkt. Het neemt, onafhankelijk van vitamine D, al het calcium via de darmen op in het lichaam. Het calcium komt in het bloed en wordt opgenomen in de weefsels (vooral in het gebit en de botten), hier is wel vitamine D voor nodig! Het calcium dat niet wordt opgenomen wordt door de nieren uitgescheiden in de urine.

    Omdat een konijn met een nierprobleem een verminderde nierfunctie heeft (en dus minder calcium kan uitscheiden) is het belangrijk om te minder calcium in het voer aan te bieden.

    We geven minder calcium door het voer aan te passen naar:

  • Science Selective 4 Plus = voer voor het oudere konijn.
  • Grashooi: meadow hooi of Timothy hooi
  • Calcium arme groentes, zie het schema heronder:

    Een overzicht van calcium arme groentes

    Extra medicijnen die eventueel nodig zijn:

  • Indien nodig geven we het konijn ook cisaral en laten het dwangvoeding geven
  • Fenbendazol bij een E. cuniculi verdenking: Panacur
  • Bij bloedarmoede - anemie: een anabool steroid
  • Fosfaat verminderen door fosfaatbinders te geven? Geef in ieder geval geen wortels of tomaat => hier zit veel fosfaat in

    Samenvattend:
    Als een konijn minder eetlust heeft, vermagerd, meer drinkt en plast denk dan aan een nierprobleem. Met een simpel urine onderzoek kun je een aanwijzing krijgen of er nierfalen is bij het konijn: een SG of soortelijk gewicht tussen 1010 - 1015 wijst richting nierfalen bij een konijn. We behandelen nierproblemen met behulp van medicijnen en aangepast voer. Een groot gedeelte van de konijnen kan hier van genezen, maar het kan ook zijn dat ze er niet overheen komen en dat het konijn er uiteindelijk aan zal sterven. Dit kan na een paar weken of na een paar maanden gebeuren. We kunnen van te voren niet bepalen wat het verloop zal worden.

    Lees verder op de pagina's hieronder welke blaasproblemen we tegenkomen en hoe we deze blaasproblemen bij een konijn behandelen.

    Andere Oorzaken van urinebrand of veel drinken en plassen of urine lekken

  • Blaasontsteking
  • Urine onderzoek bij het konijn
  • Blaaszand
  • Blaaszand spoelen complicaties
  • Blaasstenen operatie en cystoscopisch verwijderen
  • Het terugkeren van blaasstenen en blaaszand voorkomen
  • Nierfalen of nierbekkenontsteking
  • E. cuniculi
  • Urinebrand - huidontsteking aan de onderzijde naast de plasbuis

    ____________________________________________

    NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor cavia's. De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de mens, hond of de kat.

    Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij de cavia.

    Lees verder over deze cascade volgens EU model ....

    ____________________________________________




  • We zijn ons ervan bewust dat we met frames werken en dat u mogelijk op een aparte website pagina terecht bent gekomen, maar u kunt zo weer naar ons terug, klik gewoon op 1 van de afbeeldingen hieronder ....

    Klik hier naar onze homepage te gaan Klik hier om naar onze tandheelkundige site www.dierengebit.nl te gaan

    Klik hier om naar onze bibliotheek te gaan, ideaal om even snel wat te vinden Klik hier naar onze youtube pagina te gaan

    Klik hier om naar onze facebook pagina te gaan