Een konijn is een schoon en zindelijk dier. Normaal is de onderkant van een konijn droog en de haren en huid zijn schoon. Als er een blaasprobleem is kan het konijn urine verliezen en kan er een vieze natte onderkant ontstaan die sterk ruikt met een rode ontstoken huid onder de natte verklitte haren. We noemen dit urinebrand. .
Het konijn is zindelijk: het maakt in zijn hok een toiletplaats en plast en poept alleen daar. Als een konijn een blaasprobleem heeft wordt hij of zij vaak onzindelijk en plast door het hele hok, en soms zelfs buiten het hok.
Blaasontsteking: symptomen
- Onzindelijk - plast overal en niet meer op de vaste plekken, op het "toilet"
- Vaak kleine plasjes of urine lekken
- Verkleurde urine
- Pijnuitingen bij het plassen
- Persen bij het plassen
- Natte vieze onderkant met als gevolg een ontstoken huid door urinebrand
- Een vieze geur / stank kan ontstaan door de vieze onderkant of door de geur van (oude) urine
Om de oorzaak van een blaasontsteking te achterhalen zullen we een lichamelijk onderzoek uitvoeren.
We kijken naar de onderkant van het konijn. Zijn de haren en de huid van het konijn fris en schoon of is er een natte vacht met een geïrriteerde rode ontstoken huid?
We voelen de buikholte na met speciale aandacht voor de blaas:
is de blaas klein of groot en voelt hij zacht of hard aan. Ook zullen we de plasbuis navoelen of daar geen steen te voelen is.
We zullen eerst de urine onderzoeken, indien nodig aangevuld met een bloedonderzoek. Ook kan het nodig zijn om een röntgenonderzoek en/of echo van de blaas te doen.
Oorzaken van een blaasontsteking
Er kan een bacteriële blaasontsteking aanwezig zijn
Er kan een nierprobleem zijn
Er kan een overloopblaas aanwezig zijn door E. cuniculi of blaaszand
Er kan overmatig veel drinken en plassen aanwezig zijn met urine verlies
Er kan zand in de blaas (= sludge) aanwezig zijn
Er kan een blaassteen zijn (maar er kan ook een nier, ureter of urethrasteen aanwezig zijn)
Er kan een tumor van de blaas of zelfs een baarmoedertumor aanwezig zijn
Hieronder zullen we deze aandoeningen toelichten en laten zien waar je er verder over kunt lezen.
Diagnose van een blaasontsteking
Urineonderzoek speelt een belangrijke rol bij het vinden van de oorzaak van een blaasprobleem.
Een eigenaar kan urine meenemen voor onderzoek of we laten het konijn in onze opname plassen.
Ook kunnen we manueel urine opvangen: hierbij drukken we urine met de hand uit de blaas. Tot slot kunnen we de blaas aanprikken, dit heet cystocentesis.
In eerste instantie kijken we naar de kleur en helderheid van de urine.
Normale konijnen urine is lichtbruin tot gelig van kleur en de urine is vaak licht troebel.
Als de urine erg helder is dan is er een heel laag soortelijk gewicht (SG) van de urine - er zijn weinig deeltjes ten opzichte van vloeistof in de urine. In dit geval wordt er veel gedronken en geplast.
Als de urine heel troebel is dan is het SG heel hoog en wordt er weinig gedronken en geplast.
Het sg van de urine geeft ons al snel een aanwijzing naar welk probleem we moeten gaan zoeken.
Als je hier meer over wil lezen kijk op onze pagina over veel drinken en veel plassen bij het konijn.
Lees verder over het soortelijk gewicht van de urine bij het konijn ....
Tijdens het urineonderzoek wordt de urine chemisch nagekeken met behulp van een urinestick of auctio micro urine analyser beoordeeld.
Waar testen we de urine op?
- Zuurgraad of pH => die is bij een konijn hoog. De pH is basisch: 7,5 - 9.
- Glucose => in normale urine komt dit niet voor
- Eiwitten => normaal zit er een spoortje eiwit in de urine
- Bloed => normale urine bevat geen bloed
- Eiwit creatinine ratio. Als deze hoog is is dit een aanwijzing voor een bacteriële infectie!
Ook kunnen we er voor kiezen om een bacteriologisch onderzoek van de urine uit te voeren.
Of om de urine met een microscoop in detail te gaan bekijken.
Als je meer over het urineonderzoek wil lezen kijk op onze pagina over veel drinken en veel plassen bij het konijn: we zullen naar voren brengen dat rode urine niet altijd door bloed wordt veroorzaakt.
Wat valt er te zeggen als er suiker / glucose in de urine aanwezig is? Waar kan dat op wijzen?
Lees verder over het urineonderzoek bij het konijn ....
Veel drinken en veel plassen - PUPD ....
Als een konijn veel drinkt en veel plast dan noemen we dit PUPD (= polyurie en polydipsie). Er zijn hiervoor verschillende oorzaken: stress, E. cuniculi of een nierprobleem.
Dit kan een beetje meer drinken zijn tot heel veel meer drinken dan normaal: het lijkt wel alsof het konijn alleen maar bezig is met water drinken!
Met behulp van urine- en bloedonderzoek kunnen we kijken of er sprake is van een nierprobleem of dat er een ander probleem speelt.
NB: bij veel drinken en veel plassen kan er een blaasprobleem en/of urinebrand aanwezig zijn, maar dit is niet altijd het geval. Er is vaak ondanks veel drinken en plassen een zindelijk konijn met een schone droge achterkant te zien.
PUPD kan veroorzaakt worden door een bacteriële infectie van de nieren. In de meeste gevallen ontstaat er een nierbekkenontsteking of pyelonefritis vanuit een blaasontsteking.
Lees verder over PUPD door nierfalen bij het konijn ....
PUPD kan ontstaan door E. cuniculi. Dit is een protozoaire ziekte die nierschade veroozaakt of het dorstcentrum in de hersenen aantast. Hierdoor gaat een konijn veel drinken en plassen.
Lees verder over PUPD door E. cuniculi ....
PUPD kan ontstaan door stress of pijn. Hierdoor gaat een konijn veel drinken en plassen.
Lees verder over PUPD door stress of pijn onderaan deze pagina ....
Met een röntgenfoto de blaas nakijken ....
Met behulp van een röntgenfoto kun je goed in beeld krijgen of een konijn last heeft van blaasstenen of blaaszand. De steen of het zand bestaat uit calcium vaak in combinatie met carbonaat of andere mineralen, zoals oxalaten. Calcium is goed op een röntgenfoto te zien - er is een witte steen of een met zand gevulde blaas zichtbaar op de foto.
"Zand" in de blaas ....
Bij een te dik konijn dat teveel konijnenvoer (biks) en ander calciumrijkvoer eet krijgt het teveel calcium binnen. Normaal neemt een konijn calcium uit het voer al het calcium op uit de darmen. Het komt in de bloedbaan wordt opgenomen in het gebit en de botten, maar daar zit een maximum aan.
Het overtollig calcium wordt als calciumkristallen in de urine uitgescheiden. Bij deze konijnen is een hoog soortelijk gewicht van de urine te zien. Er wordt te weinig gedronken en geplast en de urine is troebel.
Als er geplast wordt kan er een kalkrest (gele of witte plek) overblijven als de urine opgedroogd is.
Er kan een beetje blaaszand aanwezig zijn maar de blaas kan ook sterk gevuld zijn met sludge.
Dit zand ligt zwaar op de 'maag' en kan pijn en ongemak geven. Een konijn kan zich er echt beroerd door voelen en hierdoor zijn eetlust verliezen: er kan een stille darm ontstaan door blaaszand.
Symptomen van blaaszand
Minder eetlust - een stille darm - met weinig of geen keutels
Urine lekken: de overvulde blaas kan niet samen trekken en er lekt urine. Een zogenaamde overloop blaas.
Urinebrand: een natte vieze stinkende onderkant door het lekken van de urine
Persen en pijnuitingen bij het plassen
Troebele urine die ingedroogd calcium neerslag laat zien als de urine opdroogt
Verkleurde rode urine door irritatie van het slijmvlies van de blaaswand
Op de rontgenfoto's zijn diverse wit uitgevulde blazen te zien. Dit komt doordat de blaas vol met "zand", neergeslagen calcium kristallen zit. Soms is de blaas geheel uitgelijnd, maar de laatste jaren zien we ook dat er slijmvliesprblemen zijn waardoor de blaas niet geheel uitgelijnd wordt. We spoelen bij deze konijnen de blaas onder verdoving schoon: door middel van een infuusstandaard en infuuszak spoelen we via het werkkanaal van de cystoscoop zijn de zand uit de blaas met veel vocht. We gebruiken een minimale druk met het spoelen door gebruik te maken van de zwaartekracht wordt de blaas schoongespoeld met minimale druk op de blaas zelf. Het is alsof je op het strand zand verplaatst met water. Of vergelijk het met ene druipkasteel van zand. Als het zand nat is, is het zacht en spoelt het weg, als het droog is wordt het hard en vast. Op de foto kan je de uitgespoelde blaasinhoud eerst in de urineopvangbak zien druppelen en later duidelijk herkennen als zand.
Nadat we de blaas hebben uitgespoeld kan het konijn naar huis met medicijnen. Met voeding advies zoals minder brokjes en calcium arme groentes en hooi gaan we proberen om te voorkomen dat het blaaszand zich weer gaat vormen in de blaas!
Lees verder over blaaszand bij konijnen ....
Blaaspoelen complicaties ....
Soms is het spoelen van de blaas niet goed mogelijk als er geen cystoscoop gebruikt wordt. Als er slijmvliesplooien zijn ontstaan in de blaas kun je deze niet met een katheter spoelen. Een aanwijzing of er slijmvliesproblemen zijn is vaak te zien op de röntgenfoto. Zie de foto hierboven: de blaas is niet mooi uitgevuld dat wijst op een slijmvliesprobleem in de blaas.
Lees verder over blaasspoelencomplicaties ....
Blaastenen bij het konijn ....
Een konijn met blaasstenen heeft vaak relatief milde blaasklachten: het probleem is er wel maar het konijn voelt zich net niet lekker.
Echter er kan ook een groot probleem ontstaan indien de steen in de blaashals of plasbuis komt en deze verstopt raakt.
Door deze verstopping kan de urine niet uitgeplast worden en wordt de blaas heel groot.
Symptomen van blaasstenen:
Minder eetlust
Pijnuitingen
minder lekker zijn
Bloed bij de plas
Vaak heldere urine, de kristallen klonteren samen tot een steen en er we zien geen of maar weinig kristallen in de urine!
Indien we een blaasontsteking behandelen en een konijn blijft klachten houden ondanks de ingestelde therapie, dan is het noodzakelijk om nader onderzoek te doen. We kunnen dan een röntgenfoto en/of een echo laten maken.
Op een röntgenfoto zijn blaasstenen goed te zien. Omdat er calcium in de steen zit komen ze mooi in beeld op een röntgenfoto..
Als er een blaassteen aanwezig is kan deze niet met voer worden opgelost zoals dat bij een kat kan. We zullen door middel van een operatie of met behulp van een endoscoop (een kijkbuis) deze steen of stenen moeten verwijderen.
Met een cystoscopische behandeling (= een endoscoop in de blaas) kunnen we bij een vrouwelijk en een mannelijk konijn in de blaas de stenen opzoeken en met een netje vastpakken en weghalen uit de blaas. Een konijn knapt zeer snel op na een dergelijke behandeling.
Daarna behandelen we met medicijnen en geven advies over voeraanpassingen om te voorkomen dat het probleem terug komt.
Lees verder over de blaasstenen bij het konijn ....
Het terugkeren van blaasstenen en blaaszand voorkomen ....
Na de behandeling van een blaassteen of blaaszand krijgt het konijn medicijnen mee om te herstellen. Ook laten we het voer aanpassen naar calcium arme groentes en hooi. En geven medicijnen om te proberen het terugkeren van het probleme te voorkomen..
Lees verder over het terugkeren van blaasstenen en blaaszand voorkomen ....
Tumor of ontsteking van de baarmoeder ....
Bij sommige vrouwelijke konijnen is de urine zelf niet zo zeer rood gekleurd. Het is meer zo dat er bloed en slijm op of naast de urine ligt. In dat geval is het probleem vaak een ontsteking of tumor van de baarmoeder.
Om te voorkomen dat een vrouwtjeskonijn (voedster) op latere leeftijd baarmoedertumoren krijgt adviseren wij om haar te laten steriliseren.
Lees verder over baarmoeder problemen.
Tumoren van de blaas ....
Een andere oorzaak voor bloed in de urine is een tumor van de blaas. Als er geen afwijkingen, zoals een blaassteen, op een röntgenfoto te zien zijn is het goed om aan een tumor te denken. Door middel van een echo kan een tumor aangetoond worden. ook kunnen er tumoreuze cellen in de urine worden aangetroffen.
Gelukkig komt een blaastumor maar heel zelden voor.
Blaasproblemen bij het konijn ....
Bij de meeste blaasproblemen gaat het gelukkig maar om een simpele blaasontsteking. Soms is er wat anders aan de hand bij het konijn en zullen we daar door uitgebreid onderzoek hier achter moeten komen.
Lees verder op de pagina's hieronder welke blaasproblemen we tegenkomen en hoe we deze blaasproblemen bij een konijn behandelen.
Andere Oorzaken van urinebrand of veel drinken en plassen of urine lekken
Blaasontsteking
Urine onderzoek bij het konijn
Blaaszand
Blaaszand spoelen complicaties
Blaasstenen operatie en cystoscopisch verwijderen
Het terugkeren van blaasstenen en blaaszand voorkomen
Nierfalen of nierbekkenontsteking
E. cuniculi
Urinebrand - huidontsteking aan de onderzijde naast de plasbuis
____________________________________________
NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor cavia's. De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de mens, hond of de kat.
Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij de cavia.
Lees verder over deze cascade volgens EU model ....
____________________________________________
