Het gebit van het konijn

Voor uitgebreide informatie over het gebit van de cavia kijk op onze tandheelkundige website dierengebit We hebben op deze tandheelkundige website www.dierengebit.nl een groot aantal pagina's gemaakt over het normale en het afwijkende gebit bij het konijn. Op deze pagina staat een soort samenvatting van die pagina's.

Gebit(sproblemen) bij het konijn

Het normale gebit

Gebitsproblemen door verkeerde voeding:

Gebitsproblemen door andere oorzaken:

Symptomen die kunnen duiden op een gebitsprobleem:

Wat te doen bij gebitsproblemen:

Kroonreductie van de snijtanden door slijpen van de snijtanden:

Extractie van de snijtanden

Het knippen van haken op de kiezen:

Verantwoording:

Het normale gebit van het konijn:

snij/ en stifttanden bij het konijn Het gebit van het konijn bestaat uit 4 snijtanden, 20 kiezen en 2 stifttanden. Stiftanden zijn kleine snijtandjes die achter de snijtanden van de bovenkaak staan.

De tanden en kiezen groeien gedurende het gehele leven door. De snijtanden groeien 2-2.4 mm per week. Bij een normaal gebit staan de bovensnijtanden voor de ondersnijtanden en raken de ondersnijtanden de stifttanden. Hierdoor slijten de snijtanden netjes op elkaar af. Groei en slijtage zijn in evenwicht ten opzichte van elkaar.

Het konijn maalt zijn voer door tijdens het kauwen zijn kiezen horizontaal te bewegen. Hierdoor slijten de kiezen netjes op elkaar af. De wortels van de snijtanden en de kiezen zijn diep in het kaakbot verankerd waardoor ze goed kunnen knagen. Ongeveer 2/3 van de gehele tand is wortel. De tanden en kiezen zitten vast door lamellen tussen de wortel en het slijmvlies van de tandkas.

Gebitsproblemen door verkeerde voeding

Wanneer groei en slijtage van de tanden en kiezen niet in evenwicht zijn ontstaan problemen. Helaas komt dit nogal eens voor.

Konijnen hebben een ongewone calciumstofwisseling.
Wanneer een konijn voeding met te weinig calcium krijgt (voer met gemengde granen), ontstaat er een tekort aan calcium in het bloed. Dit zal er toe leiden dat het konijn calcium uit zijn kaakbot gaat halen. Dit veroorzaakt botontkalking. Dit heet osteodystrofie of medisch niet helemaal correct "osteoporose".

Echter een te hoog calciumgehalte in de voeding zal juist leiden tot een stijging van het gehalte in het bloed. Hierdoor ontstaat, in tegenstelling tot bij andere diersoorten, een verhoging van het calcium in de urine waardoor blaaszand of blaasstenen kunnen optreden. Geef dus nooit knaagstenen aan het konijn want deze bevatten teveel calcium!

Het is dus belangrijk om het konijn een goed uitgebalanceerd dieet te geven. Dit bestaat uit veel hooi van goede kwaliteit, groenvoer en bikskorrels. Goed voer in een goede verhouding is ook heel belangrijk voor een goede darmwerking. Kijk voor het juiste voedingsadvies onder het kopje voeding.

Door calciumtekort ontstaan een aantal problemen zoals:

Afwijkende stand van de kiezen (=malocclusie), doordat de kiezen losser in het kaakbot komen te staan. Hierdoor ontstaan door afwijkende slijtage haken op de kiezen welke de tong en de wang beschadigen.
Afwijkende stand van de snijtanden (=malocclusie) waardoor deze niet goed op elkaar afslijten. Ze gaan in een verkeerde richting groeien en worden daardoor te lang.
Email-defecten van de snijtanden waardoor horizontale richels ontstaan in de snijtanden.
Wortels zullen in de verkeerde richting gaan groeien. Ze gaan richting het bot groeien omdat de tegendruk van het bot wegvalt (zie plaatje). Hierdoor kunnen botontstekingen/ abcessen ontstaan.
Er kunnen ontstekingen in de traanbuizen ontstaan, ten gevolge van de naar boven doorgroeiende wortels. Je ziet ontstoken ogen met veel ooguitvloeiing.

Gebitsproblemen door andere oorzaken

Trauma; wanneer de tand door trauma verloren gaat kan de tand na verloop van tijd weer teruggroeien. Echter deze kan dan verkeerd groeien waardoor een afwijkende stand ontstaat. Soms groeit de tand helemaal niet meer terug. De tegenoverliggende snijtand slijt dan niet af en zal door blijven groeien.
Fracturen van de kaak waardoor de positie van de snijtanden veranderd is.
Afwijkend knaaggedrag.
Genetisch. Er komt een genetische afwijking voor bij het konijn waarbij de bovenkaak te kort is. Hierdoor lijkt het alsof de onderkaak te lang is. Op de leeftijd van 8-10 weken zien we meestal de eerste problemen ontstaan.

Afwijkende stand van de kiezen waardoor haken kunnen ontstaan Bij een afwijkende stand van de snijtanden zullen meestal de bovensnijtanden naar binnen gaan groeien tot in de mondholte. Lippen, tong en gehemelte kunnen beschadigd raken en gaan ontsteken. De ondersnijtanden gaan meestal uit de bek groeien of kunnen de bovenlip raken.
Doordat de bek niet goed kan sluiten zullen ook de kiezen niet goed afslijten op elkaar waardoor hier haken kunnen ontstaan. Deze kunnen de wang en de tong beschadigen (zie plaatje).

Symptomen die kunnen duiden op een gebitsprobleem:

Het meest opvallende symptoom is het niet kunnen eten terwijl er wel interesse is in voer.
Spelen met eten en proppen maken van het eten. Je vindt uitgespuugde proppen hooi terug in het hok.
Speekselen, waardoor de huid rond de bek ontstoken kan raken.
Oog- en neusuitvloeiing (dacryoconjunctivitis) door ontsteking van de traanbuizen.
Verhoogde traanproductie.
Zwellingen aan de kop door abcessen.
Slechte conditie en slechte vacht.
Problemen met het maagdarmkanaal, omdat de darmen niet goed werken als het konijn niet eet. Zoals diarree of verstopping.
Vermageren.

Wanneer u vermoedt dat uw konijn problemen heeft met het gebit is het belangrijk om gelijk naar de dierenarts te gaan. Deze zal het gebit en de kop controleren. Omdat de mondholte van het konijn in verhouding erg nauw is en de tong groot kan er met een kijker soms niet tot helemaal achterin de bek worden gekeken als het konijn wakker is. Voor een volledig onderzoek van het gehele gebit kan sedatie noodzakelijk zijn. Dit om te voorkomen dat bijvoorbeeld haken op de kiezen achterin de bek gemist worden.

Kroonreductie van de snijtanden door slijpen van de snijtanden:

Dit is een methode om snijtanden die afwijkend staan in te korten. Hierbij wordt de tand met behulp van een boor met slijpschijf voorzichtig afgeslepen. Een nadeel van deze methode is dat de behandeling iedere 3 tot 6 weken herhaald dient te worden omdat de snijtanden door blijven groeien.
Deze methode is geschikt wanneer er een afwijkende stand is ten gevolge van trauma. De overgebleven tand (die wel doorgroeit maar niet meer kan afslijten op de tegenoverliggende tand) kan dan tijdelijk ingekort worden met de dremel totdat de getraumatiseerde tand teruggegroeid is.

Het doorslijpen van de snijtanden bij het konijn

Snijtanden inkorten bij het konijn

Lees verder over het inkorten van de snijtanden bij het konijn door middel van slijpen.

lees verder .....

Kroonreductie van de snijtanden door het knippen van de snijtanden

Kroonreductie van de snijtanden door het knippen van de snijtanden

Helaas worden nog veel afwijkende snijtanden van konijnen geknipt. Om een aantal redenen wordt dit gezien als een niet-humane behandeling:

Risico van het splijten van de tanden in de lengterichting.
Het knippen is pijnlijk voor het konijn.
De afgeknipte tanden houden scherpe randen over die de tong en de lip kunnen beschadigen.
Knippen is een tijdelijke oplossing waarbij er niets gedaan wordt aan de onderliggende oorzaak.
De kracht die uitgeoefend wordt tijdens het knippen is zo groot dat het diepe tandweefsel waaruit de tand groeit beschadigd kan raken wat gevolgen heeft voor de tandgroei.

Wij adviseren dan ook om de snijtanden van een konijn niet te knippen maar om voor een andere blijvende oplossing te kiezen.

Extractie van de snijtanden:

Extractie van de snijtanden:

Dit betekent dat alle snijtanden inclusief de 2 stifttanden getrokken worden. Deze methode heeft de voorkeur omdat dit een blijvende oplossing is. Het konijn kan goed leven zonder snijtanden. Het kan nog groenvoer eten alleen zal dit in kleinere hapklare brokken gegeven moeten worden omdat het uiteraard niet meer kan knagen.

Het is van belang om in de gaten te houden of het konijn de eerste dagen na de ingreep goed eet. Meestal is dit geen probleem maar soms is het nodig om het konijn een aantal dagen te dwangvoeren. Bij voorkeur met juvenile omdat hier veel vezels inzitten die goed zijn voor het maagdarmkanaal.

Afwijkende stand van de snijtanden bij het konijn

Snijtand extractie bij het konijn

Een beschrijving van de extractie van snijtanden bij het konijn. Op het plaatje is duidelijk de afwijkende stand van de snijtanden te zien

lees verder .....

Het knippen van haken op de kiezen:

Wanneer er haken op de kiezen zijn ontstaan zullen deze verwijderd moeten worden omdat het zorgt voor veel ongemak voor het konijn. Haken op de kiezen van de bovenkaak steken in de wang waardoor pijnlijke en ontstoken wondjes kunnen ontstaan. Haken op de kiezen van de onderkaak geven juist wondjes in de tong.
Met behulp van een klein boortje kunnen haken op de kiezen weggeslepen worden. Het is hierbij van belang dat het slijmvlies van de bek goed beschermd wordt. Een andere methode is om met behulp van een speciale tang de haken te knippen.
Het is belangrijk om te weten dat de haken vaak terugkomen, soms al na enkele weken. Dit betekent dat bij sommige konijnen de behandeling regelmatig herhaald dient te worden.

Bij alle bovengenoemde behandelingen is het van belang om ook de achterliggende oorzaak te behandelen. Dit betekent in de meeste gevallen een aangepast dieet waarin calcium in optimale hoeveelheden in de voeding aanwezig is. Voor het dieetadvies: zie boven onder voeding.

Zie in de rode cirkel de haak op de kies bij een konijn

Haken op kiezen bij het konijn

Een beschrijving van haken op kiezen bij het konijn en de gevolgen hiervan.

lees verder .....

Verantwoording

Bovenstaande tekst komt grotendeels uit hetgeen wij uit ervaring hebben opgedaan met het behandelen van gebitsproblemen bij konijnen en uit de afstudeerscriptie van onze dierenarts Diane van Driel, "Tandheelkundige problemen bij Rodentia en Lagomorpha", Universiteit voor gezelschapsdieren, faculteit der Gezelschapsdieren, augustus 2001.

Tandheelkundesite voor dieren gemaakt door dierenartsen van Dierenklniek Wilhelminapark

Dierengebit

We hebben een nieuwe tandheelkundesite voor konijnen gemaakt.

Het normale gebit en het afwijkende gebit bij het konijn wordt beschreven. We behandelen symptomen, behandeling en preventie bij gebitsafwijkingen.
Waaronder abcessen bij konijnen en de behandeling daarvan!

lees verder .....

We zijn ons ervan bewust dat we met frames werken en dat u mogelijk op een aparte website pagina terecht bent gekomen, maar u kunt zo weer naar ons terug, klik gewoon op 1 van de afbeeldingen hieronder ....