Als oorzaak is er vaak last van een infectie met Encephalitozoon cuniculi. Encepaholitozoonose, Nozemose of E. cuniculi wordt deze ziekte ook wel genoemd.
Verlamming na castratie ....
Een aantal jaar geleden kwam een konijn met een verlamde achterhand op het spreekuur. Helaas komt dit vrij regelmatig voor bij konijnen, elke dierenarts zal dit wel eens gezien hebben. Opvallend aan dit konijn was dat hij de dag ervoor was gecastreerd. Tijdens de opname, operatie en erna is bij ons in de praktijk niets afwijkends gebeurd. Het konijn kon bij wijze van spreken lopend naar huis. Ook bij de eigenaresse thuis (ze was student diergeneeskunde) is er niets gebeurd. De ochtend na de operatie was het konijn in het hok gevonden met een verlamde achterhand. De achterpoten werkten niet meer, het konijn sleepte zich voort met de voorpoten, de rest kwam er achteraan. Er was wel een terugtrekreflex aanwezig, maar geen diepe pijnsensatie, het konijn reageerde niet als je er met een tang in de teen werd geknepen.
3. E. cuniculi (is mogelijk)
Behandeling met medicijnen:
Het konijn werd behandeld met injecties Dexamethason, Vitamine Ben een Anabool Steroid en oraal fenbendazol. Na 3 dagen kon het konijn weer lopend naar huis! Het probleem was opgelost en het konijn bleef goed lopen.
Heup uit de kom of geen heup uit de kom ....
In 2006 kwam een eigenaar bij ons voor een second opinion. Het konijn sleepte met 1 achterpoot. Haar eigen dierenarts had gezegd dat het konijn een heup uit de kom had. Er was geen röntgenfoto door die dierenarts gemaakt, hij kon het voelen dat de heup uit de kom was. Een geluxeerde heupkop is echter bijna onmogelijk. Een konijn is echter dermate bespierd, dat het eerder zijn rug breekt of een achterpoot breekt dan dat de heup uit de kom zal raken. We hebben een röntgenfoto gemaakt en er waren normale heupen te zien en aan de rug was geen afwijking te zien.
We hebben het konijn een behandeling gegeven en het was na enkele dagen weer goed aan het lopen. Na 4 weken was het zelfs totaal genezen en het gaat nog steeds goed met dit konijn.
Een konijn met parese posterior komt weer aan het lopen ....
Op de film hieronder laten we een konijn zien met een verlamde achterhand na een paar dagen behandeling weer aan het lopen. Helaas is deze verbetering niet altijd mogelijk en ook kan het zijn dat de verbetering tijdelijk is. We adviseren wel om een konijn met een verlamde achterhand een kans te geven om te zien of er verbetering gaat optreden. Als na 3 - 5 dagen geen verbetering op gaat treden dan weet je dat er een slechte prognose is en dat je aan inslapen moet gaan denken.
Bijna nooit een gebroken rug ....
De konijnen die we in onze dierenkliniek hebben gehad met een totaal verlamde achterhand of met een slappe achterhand waarbij we een röntgenfoto maakten kwam maar 1 keer een gebroken rug naar voren.
De laatste jaren behandelen we deze konijnen als konijnen met een E. cuniculi besmetting. We behandelen met medicijnen en de resultaten zijn verbluffend. We durven te stellen dat E. cuniculi in bijna alle gevallen als oorzaak gezien moet worden, tenzij er door een röntgenfoto bewezen kan worden dat er een gebroken rug aanwezig is!
Op de röntgenfoto hieronder is een gebroken rug bij een konijn te zien.
Waardoor ontstaan de neurologische verschijnselen?
E. cuniculi tast zenuwcellen aan. Het nestelt zich in de hersenen en in het ruggenmerg en geeft daar een ontstekingsreactie en er ontstaat een zwelling, de zenuwcellen worden dan aangetast en verliezen hun functie. Op deze manier geeft het afwijkingen aan de achterpoten
We krijgen vaak patiënten met neurologische verschijnselen aan de achterhand in onze praktijk aangeboden ....
Een konijn met een slappe achterhand kan omvallen tijdens het lopen:
Hoe vaak komt dit voor ....
We horen vaak dat een konijn af en toe met een achterpoot sleept of trekt. Ook dat het lopen niet goed gaat en dat ze de achterpoten niet goed onder zich kunnen brengen met lopen. Echter hier wordt dan verder niets aan gedaan.
Bloed- en urineonderzoek, bewijzend of niet ....
We kunnen bloed- en urineonderzoek uitvoeren of er antigenen en/of antilichamen in het bloed en de urine aanwezig zijn tegen E. cuniculi. Het onderzoek heeft echter geen 100 % zekere diagnostische waarde, het helpt ons meer om een sterkere verdenking uit te spreken lees verder ....
Snel behandeling inzetten, De eerste klappen zijn daalders waard ....
Hoe langer er gewacht wordt des te slechter wordt de prognose op herstel. Zorg dat een konijn met verschijnselen van E. cuniculi zo snel mogelijk behandeld wordt met medicijnen om de ontstekings reactie tegen te gaan en eventuele zwelling in zenuwweefsel af te remmen.
Hoe gaat onze behandeling in zijn werk ....
Gedurende 3 tot 5 dagen wordt het konijn in de opname geplaatst. Aangezien de dexamethason injecties intraveneus (IV = in het bloed) gegeven worden en de vitamine B injecties pijnlijk zijn, is ons advies de konijnen gedurende deze dagen bij ons te laten opnemen. We kunnen dan zien of er vooruitgang optreedt en ook in de gaten houden of het konijn blijft eten en poepen.
Welke medicjnen zijn geschikt om een slappe achterhand of poot door E. cuniculi te behandelen:
- Fenbendazol = Panacur ® (2x daags 20 mg/kg LG 2 weken, daarna 2x daags 10 mg/kg LG 2,5 maand). De eerste 2 weken doseren we hoger dan in de literatuur gevonden wordt, hier hebben we goede ervaring mee.
- Dexamethason injecties intraveneus = in het bloedvat 3 tot 5 dagen lang. Intraveneus om een zo sterk mogelijke reactie te krijgen en de zwelling af te remmen, het werkt sterker dan onderhuidse injecties.
- Vitamine B injecties om de zenuwcellen te laten herstellen, deze injectie kan pijnlijk zijn.
- Een Anabool Steroid. Een spier versterkend middel om de spieren te helpen.
- Metacam ® een NSAID. Na 3 dagen als het konijn naar huis gaat gaan we metacam geven (= een pijnstiller en ontstekingsremmer) dit kan namelijk niet samen met dexamethason.
Warmte ....
Het is belangrijk dat je konijn op temperatuur blijft om de infectie zo snel mogelijk te overwinnen. We zien te vaak dat konijnen niet opknappen omdat ze in de kou buiten blijven of binnen niet een warm genoeg hok hebben. Zorg voor een warme omgeving, je konijn is echt ziek! In onze kliniek liggen ze ook in de verwarmde opname. Thuis kun je een warmwaterkruik gebruiken. Haal het konijn in ieder geval naar binnen!
Ondergrond aanpassen ....
Als een konijn een slappe achterhand heeft ondersteun het dan door een ruwe ondergrond te maken. Bijvoorbeeld op handdoeken of op een dikke laag zaagsel en stro. Ook kun je stukken tapijt leggen waar het konijn rondloopt. En we laten konijnen ook op gras lopen, dit is lekker stevig en geeft weerstand met lopen, zodat het konijn makkelijker kan blijven staan.
Fysiotherapie ....
Toevalligerwijs kwamen we in contact met een dierfysiotherapeute die bij onze kliniek in de buurt woont. We bespraken de problemen die bij konijnen voorkomen en vroegen of zij een konijn wilde behandelen.
De dierfysiotherapeute begon met een gemotiveerde eigenaar en het konijn Humpie uit Harskamp aan de behandeling van een slappe achterhand. Ze gaf vooral tips hoe het konijn vast te houden, neer te zetten, loop oefeningen met tips om de achterhand sterker te maken. De eigenaresse en wij zagen Humpie zienderogen vooruit gaan en we moeten zeggen dat we een extra behandelmethode omarmden bij konijnen met een slappe achterhand!
Naast onze medicinale behandeling laten we een konijn met achterhandslapte of een scheve kop fysiotherapie ondergaan. De fysiotherapeute in onze straat is helaas verhuisd. We hebben gelukkig een andere enthousiaste dierfysiotherapeute bij ons in de buurt gevonden: Elma Bakker.
Lees verder over onze dierfysiotherapeute ....
Overdenkingen: is het mogelijk een autoimmuunprobleem?
Tijdens de presentatie van het onderzoek (zie bij bloedonderzoek) werd geopperd of de E. cuniculi op zichzelf wel het probleem was. Of deze protoza een dergelijke reactie kon opwekken uit zichzelf. Of zorgt de aanwezigheid van een dergelijk lichaamsvreemd organisme op een overreactie van de eigen afweer. Reageert het lichaam dusdanig dat het zichzelf aanvalt en cellen doet afbreken hetgeen ontstekingsreacties geeft. Een zogenaamde auto-immuun reactie. Bij ons kwam de gedachte omhoog om en dergelijke overreactie met de medicijnen te bestrijden die hiervoor bij hond, kat en mens gebruikt worden, namelijk met Corticosteroïden. We hebben konijnen behandeld die niet voldoende opknapten met bovenstaande behandeling. Het ging vooral om konijnen met parese posterior (slappe achterhand) die al weken behandeld werden. Er werd geen vooruitgang meer geboekt of er was zelfs achteruitgang. Een behandeling met dexamethason om de dag een injectie werd ingezet, als het aansloeg dan werd er een om de dag injectie gegeven tot de verbetering blijvend was. Helaas was deze genezing niet altijd het resultaat!
Helaas kunnen we niet alle konijnen genezen ....
We hebben een aantal konijnen gehad die een verlamde achterhand hadden en het ondanks de behandeling helaas niet gehaald hebben. Het moet een leefbaar leven of beter een konijnen leven blijven. Als het konijn niet kan lopen en alleen maar met de achterpoten in zijn urine en ontlasting ligt dan kun je het beter laten inslapen.
Nadat ze overleden of ingeslapen waren hebben we ze ingestuurd voor onderzoek. Uit het pathologisch onderzoek bleek dat er inderdaad E. cuniculi aangetoond kon worden.
klik op de uitslag voor een uitvergroting.
Mocht u een konijn hebben die u verdenkt van deze ziekte ....
Deze ziekte zorgt niet alleen voor problemen aan het hoofd maar ook voor een slappe achterhand, trekken met een poot, omvallen, veel drinken en plassen, urinebrand en vermageren zonder aanwijsbare oorzaak.
Lees verder over Encephalitozoon cuniculi en ons onderzoek ....
Is het überhaupt wel E. cuniculi ....
We zijn natuurlijk gespitst op de ziekte E. cuniculi. Maar je moet wel open staan voor andere oorzaken voor een kreupelheid, een verslapte achterhand of een verlamming. Een konijn kan ook gewoon een spier blessure hebben en daardoor mank lopen. We hebben konijnen met een hernia gezien die ook heel moeilijk liepen. Dan hebben we het nog niet over een konijn met een gebroken poot of een gebroken rug.
We laten een aantal films zien waarbij er geen E. cuniculi aanwezig was maar een ander probleem. Niet elk konijn met een afwijkende locomotie heeft een infectie met E. cuniculi.
Een gekneusde spier
Op de film hieronder is te zien dat Lukas echt mank loopt de eerste dag en met metacam (Een pijnstiller) na een paar dagen weer normaal kan lopen.
Een pijnlijke rug
Een konijn met een pijnlijke rug loopt ook echt moeilijk. Er is dan geen E. cuniculi maar een pijnlijke rug, bijvoorbeeld ten gevolge van een hernia.
De behandeling is met corticosteroïden injecties en vitamine B en daarna Metacam (een pijnstiller).
Een sterk verzwakt konijn ten gevolge van vermagering
We hebben een konijn gezien dat bijna niet kon lopen en alleen maar weg aan het glijden was met de poten tijdens het lopen. De oorzaak was dat het heel erg verzwakt was en weinig spierkracht meer had. Het hokgenoot heeft al het eten tot zich genomen, waardoor dit konijn heel erg is afgevallen.
Op de film hieronder is te zien dat een konijn op een gladde ondergrond niet kan lopen (steeds weg aan het glijden is met de poten) en wel kan lopen zodra het op de ruwe mat kan lopen.
Chiropractie .....
We verwijzen konijnen met achterhandslapte of een pijnlikje rug ook door naar collega dierenartsen die chiropractisch kunnnen behandelen. Het bekken en de rug worden dan nagevoeld en de ruggenwervelgewrichten worden chiropractisch behandeld.
Zoals u ziet het is niet altijd wat je denkt dat er is. Kritisch kijken of er niet iets anders is dan E. cuniculi is natuurlijk altijd belangrijk ....
___________________________________________________________________________________
NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor konijnen. De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de hond of de kat.
Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij het konijn.
Lees verder over deze cascade volgens EU model ....
