Indien een konijn plotsekling een witte verkleuring van de lens (= cataract) krijgt of wolkerige verdikkingen of massieve verdikking in de voorste oogkamer heeft moet er aan E. cuniculi worden gedacht.
Verticale besmetting = al in de baarmoeder opgelopen ....
Een konijn kan besmet worden via de urine van andere konijnen, maar ook al als het nog in de baarmoeder zit. Dit laatste noemen we een verticale besmetting. Als de E. cuniculi protozoa in het oog terecht komen kunnen ze zich in de lens nestelen. Hier kunnen de parasieten jaren lang zonder problemen aanwezig zijn. Ze zijn zo klein dat het konijn er gewoon langs kan kijken.
Lensverkleuring of cataract ....
Als er een stress moment optreedt in het leven van een geïnfecteerd konijn dan kunnen de parasieten uit de latente fase komen en overgaan naar het acute infectiestadium. Hierbij gaan de parasieten zich sterk vermeerderen en ontstaat er een ontstekingsreactie van het lichaam hierop. In het oog is dit zichtbaar als een wit verkleuring van de lens, vaak begint het klein en wordt het steeds erger totdat de hele lens wit verkleurd is. Ook kan de lens openbarsten zodat de infectie zich naar het hele oog kan uitbreiden.
Wat zijn de stress momenten: vaccinaties, operaties, ziektes, verhuizingen of vakanties. Onderstaande konijnen hadden bijvoorbeeld een paar dagen na de operatie een witting in de lens gekregen. Opeens ontstond er een streep in het oog. We konden deze met medicijnen tot staan brengen.
Van een beetje tot hele erge cataract ....
De witting van de lens kan heel klein zijn tot zo erg zijn dat de complete lens wit is geworden. Op de middelste foto op de onderste rij ziet u een lens die met een operatie verwijderd is.
De lens kan te groot groeien ....
Als parasieten zich in de lens blijven vermeerderen wordt deze steeds groter of kan zelfs open barsten.
DDX van cataract ....
Andere oorzaken van cataract kunnen bij honden en katten ouderdom en suikerziekte zijn, echter dit laatste hebben wij bij konijnen nog niet opgemerkt. We hebben zelf, maar ook in de literatuur nog geen konijn met bewezen suikerziekte gevonden. Een lens verkleuring ten gevolge van ouderdom kan natuurlijk wel voorkomen.
Uveitis of een verdikking of wolkering in het oog ....
Een andere uitingsvorm is dat er in de voorste oogkamer een wittig wolkje of meerdere wolkjes te zien zijn die via de pupil naar de voortse oogkamer komen. Deze witting kan steeds groter worden. Als er niets aan gedaan wordt zal de woekering steeds erger worden en kan het oog zelfs naar buiten openbarsten.
Deze wolkering wordt een phacoclastische uveitis genoemd. De E. cuniculi die in de lens aanwezig is begint te groeien en dan scheurt de lens open en plopt de woekering in de voorste oogkamer.
DDX van uveitis ....
Andere oorzaken van een dikte in de voorste oogkamer of uveitis kunnen een bacteriële infectie of een tumor zijn. Een bacteriële infectie kan door een wondje bv een kattennagel ontstaan en daarom geven we antibioticum bij de behandeling, omdat je nooit met zekerheid weet wat de oorzaak is. We hebben wel al enkele konijnen met een tumor in het oog gehad, de enige oplossing die je dan kunt bieden is het oog eruit halen.
Een ander voorbeeld van een konijn met uveitis:
Een praktijk voorbeeld uit 2008 ....
Bij onderstaand konijn hadden we in eerste instantie niet door wat er speelde, we dachten zelf eerder aan een bacteriële ooginfectie en behandelden het konijn met oogzalf en een nsaid en antibioticum. Het oog werd niet beter en we hebben het konijn naar een oogspecialist doorgestuurd en kregen een verrassende uitslag terug.
Oogspecialist
Uitslag: beiderzijds ernstige uveitis, in iris voorste oogkamer wit weefsel, geen purulent materiaal. Tumor niet uit te sluiten. Oog links is hetzelfde proces, echter veel erger, cornea steekt uit door massa materiaal. Geen pupilopening meer. Oogdruk is goed. Prognose links is slecht. Advies: Dexamethason ipv Terracortril oogzalf, Baytril en metacam doorgaan. En bloedonderzoek uitvoeren.
We hebben onze literatuur over konijnen erbij gepakt en kwamen tot de ontdekking dat we met zeer grote waarschijnlijkheid aan een infectie met E. cuniculi moesten denken.
Het oog proberen te behouden ....
We zullen met medicijnen proberen het oog te behouden, of nog beter het oog te laten genezen.
We zijn de behandeling met dexamethason ® oogdruppels gestart en daarbij de metacam en Baytril doorgezet icm Panacur. Het rechteroog was na een paar weken geheel genezen.
In de literatuur is ook te vinden dat deze behandeling geadviseerd wordt en wel zo snel mogelijk na het ontstaan van symptomen.
Het linkeroog was helaas niet te redden en werd steeds erger, deze hebben we uiteindelijk eruit moeten halen.
Enucleatio bulbi of het verwijderen van een oog ....
Indien een oog niet te redden is dan zullen we het net als bij een hond of een kat in zijn geheel verwijderen. De operatie is bij een konijn wel moeilijker uit te voeren want er zit een grote veneuze plexus achter het oog. Als je deze raakt dan kan er een grote bloeding ontstaan. Als je tijdens de operatie hier bewust van bent dan is de operatie goed uit te voeren.
Hoe gaat de operatie in zijn werk ....
Het konijn krijgt een verdoving met injectie en gasanesthesie. Het oog wordt dichtgehecht. De haren worden weggeschoren, de huid wordt schoongemaakt, ontsmet en gedesinfecteerd. Daarna wordt er een snede rondom de oogleden gemaakt en worden de oogbolspieren die aan het oog vast zitten los geprepareerd. Er wordt opgelet dat de operatie vlak bij de oogbol blijft, want dan kom je niet ion de buurt van de veneuze plexus. Als het oog volledig vrij is dan wordt er een klem om de oogzenuw en het bloedvat geplaatst en worden deze doorgeknipt waarna het oog in zijn geheel uit de oogkas te halen is. Als de Harderse klier van het 3e ooglid erg groot of ontstoken is dan wordt deze ook weggehaald. Hierna worden de oogleden in 2 lagen dichtgehecht, op het laatste moment wordt de klem van het bloedvat gehaald. Hierna mag het oog vol bloed stromen als de laatste hechtingen gezet zijn. Als er een bloedprop achter het oog komt dan blijft het dicht gehechte oog mooier staan. Als er haren weer aan gegroeid zijn dan is het net alsof het oog dicht is en niet dat het verwijderd is. Na 2 weken halen we de hechtingen eruit.
Bloedonderzoek, bewijzend of niet ....
Helaas heeft het bloedonderzoek geen diagnostische of voorspellende waarde, indien er geen andere oorzaak aan te wijzen is dan is ons advies om het als E. cuniculi te behandelen. lees verder over bloedonderzoek ....
Snel een behandeling inzetten, De eerste klappen zijn daalders waard ....
Hoe langer er gewacht wordt des te slechter wordt de prognose op herstel. Zorg dat een konijn met verschijnselen van E. cuniculi zo snel mogelijk behandeld wordt met medicijnen om de ontstekings reactie tegen te gaan en zo het proces te stoppen of zelfs weg te laten trekken..
Hoe gaat onze behandeling in zijn werk bij deze oogproblemen ....
We gaan het oog lokaal en systemisch behandelen met medicijnen.
Welke medicjnen gebruiken wij om een oogprobleem door E. cuniculi te behandelen:
Fenbendazol = Panacur ® (2x daags 10 mg/kg LG gedurende 1 maand en eventueel langer).
Dexamethason ® oogdruppels (2-4x daags 1 druppel gedurende een paar weken).
Metacam ® een NSAID. Om de ontsteking in de voorste oogkamer en eventuele pijn in het oog tegen te gaan.
Eventueel een antibioticum als het oog erg ontstoken is.
Andere E. cuniculi verschijnselen ....
De konijnen die we met oogproblemen gezien hebben waren alleenstaande oogproblemen. Echter let op deze oogproblemen kunnen ook in combinatie met andere verschijnselen voorkomen zoals neurologische klachten aan de kop of in het ruggenmerg. Ook kunnen er nier- of blaasproblemen aanwezig zijn.
Hokgenoot wel of niet behandelen ....
Als je de alinea hierboven leest dan is het niet waarschijnlijk dat het hokgenoot gevaar loopt als er een oogprobleem tgv E. cuniculi ontstaat. Als je zeker wilt zijn kun je het hokgenoot wel gedurende 2 weken Panacur ® geven maar het hoeft niet.
Lees over konijnen met andere verschijnselen van E. cuniculi ....
Lees dan verder op onze overzichts pagina van E. cuniculi.
Deze ziekte zorgt niet alleen voor problemen aan het oog maar ook voor een scheve kop, een slappe achterhand, trekken met een poot, omvallen, veel drinken en plassen, urinebrand en vermageren zonder aanwijsbare oorzaak.
Lees verder over Encephalitozoon cuniculi en ons onderzoek ....
___________________________________________________________________________________
NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor konijnen. De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de hond of de kat.
Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij het konijn.
Lees verder over deze cascade volgens EU model ....
