Dierenarts Evert-Jan de Boer heeft voor zijn afstuderen een onderzoek gedaan bij konijnen.
De titel van het onderzoek was:
Injectie anaesthesie bij het konijn: een vergelijking van medetomidine-ketamine en medotomidine-propofol".
Gedurende een aantal weken kregen konijnen verschillende soorten verdovingen en is gekeken wat het resultaat was van die verschillende verdovingen. Dit onderzoek was belangrijk omdat er niet veel, en zeker niet in Nederland, onderzoek was gedaan naar de effecten van een verdoving op een konijn.
Domitor (= medetomidine) werd in de spier (=intramusculair) geïnjecteerd en de andere medicijnen werden in een bloedvat (= intraveneus) van het oor gegeven. Bij beide verdovingen werd een goede diepe anaesthesie bereikt, die diep genoeg was voor een operatie. Bij de verdoving met propofol werd echter maar een hele korte verdoving bereikt. Bij de verdoving met ketamine werd een veel langere verdovingsduur waargenomen. Bij beide combinaties was de pijn goed uitgeschakeld.
Een veilige verdoving
Als dierenarts heeft hij in de praktijk deze verdoving verder ontwikkeld: in plaats van Domitor intramusculair (= in de spier) te geven, verdoofde hij met een speciaal spuitje, met een vaste naald erop, de konijnen in een bloedvatvan het oor met zowel Domitor als Ketamine.
De hoeveelheid Domitor en Ketamine werd in de loop der jaren steeds verder verminderd. Op dit moment wordt er een minimale hoeveelheid verdoving in de oorvene gegeven. Dit geeft een korte (ongeveer 30 minuten) maar heel veilige verdoving. De verdoving houdt lang genoeg aan om een kleine operatie of gebits behandeling uit te voeren. Meteen nadat de behandeling klaar is krijgt het konijn een middel om de verdoving tegen te gaan.
Als er een langere verdoving nodig is voor een operatie (bijvoorbeeld een sterilisatie, castratie of blaasoperatie) dan wordt het konijn aan de gasanaesthesie gelegd. We gebruiken voor de veiligheid Isofluraan als gasanaesthesie.
Deze combinatie is dermate veilig dat we kunnen stellen dat de verdoving van een konijn net zo veilig is als die bij een hond of een kat. Er blijft altijd een heel klein risico bij een verdoving, of het nu een mens of dier is, maar door gebruik te maken van een anesthesie op maat wordt dit risico zo klein mogelijk gemaakt.
Dexdomitor ipv domitor
We hebben sinds 2008 de beschikking over de opvolger van domitor namelijk dexdomitor. Het voordeel van deze nieuwe stof is dat er in verhouding minder van gegeven kan worden (80% tov domitor) maar dat het icm ketamine dezelfde verdovende, spierverslappende en bewustzijnsvermindering geeft maar dat de konijnen sneller wakker worden, de recovery duurt korter (lees verderop waarom dit zo belangrijk is!).
Nieuw sinds 2018 verdoven we in een bloedvat van de achterpoot!
We verdoven konijnen in het bloedvat van de achterpoot.
Tot aan het begin van de zomer gaven we konijnen altijd een verdoving in een bloedvat met dexdomitor en ketamine of anaestamine.
Dit is een een veilige manier van verdoven voor een konijn. Helaas zagen we de laatste tijd echter steeds vaker een konijn dat last van het oor kreeg na de verdoving.
Variërend van een kaal plekje, verkleurde haren tot ontstekingen en zelfs gaten in de oren.
Om dit te voorkomen zijn we in plaats van de oren het bloedvat van de achterpoot gaan gebruiken.
Het bloedvat aan de buitenzijde van de achterpoot tussen de knie en de hak gebruiken we om onze intraveneuze verdoving te geven.
De konijnen liggen in zijligging in een handdoek gewikkeld. Het valt ons op dat de konijnen het goed toe laten en dat het voor ons in de achterpoot zelfs makkelijker toe te dienen is dan in het bloedvat van het oor.
Gasanesthesie
We leggen een konijn aan de gasanesthesie: zuurstof met Isofluraan. Door de extra zuurstofgift vergroot je de overlevingskans van het konijn. Isofluraan kun je op effect geven, bij pijnlijke ingrepen kun je wat meer geven en op het moment dat het pijnlijke gedeelte van de operatie voorbij is, zoals de eierstokken afbinden bij een sterilisatie, kun je weer minder Isofluraan geven.
Een kapje of intuberen
De gasanesthesie kan via een mondkapje toegediend worden of door een tube in de luchtpijp te schuiven = intuberen.
Een korte recovery is van groot belang
Uit onderzoek is gebleken dat konijnen voornamelijk overlijden na de operatie, tijdens de recoveryperiode! Het is daarom belangrijk om deze kort te laten duren (geef Antisedan ®) en te zorgen dat deze recovery optimaal verloopt (extra zuurstof en warmte).
Om het konijn zo goed mogelijk door de verdoving te laten komen is het volgende van belang:
- Een konijn mag niet vasten voor een narcose!
- Het konijn moet voorafgaand aan de verdoving gewogen worden.
- Geef het konijn vocht en glucose onderhuids om de vocht en energiebalans op peil te houden tijdens de verdoving.
- Het konijn moet goed op temperatuur gehouden worden tijdens en na de operatie door middel van een warmtemat tijdens de operatie en een verwarmde opname kooi met extra zuurstof waarin ze wakker worden (= recovery), als ze weer goed bij zijn gaan ze naar de verwarmde opnamekooi..
- Het konijn moet direct na de operatie Antisedan krijgen om snel weer uit de verdoving wakker te worden.
- Standaard pijnstilling bij de operatie te geven en indien nodig antibioticum bij de operatie/behandeling.
- Indien nodig pijnstiller en antibioticum mee te geven naar huis.
- Bij konijnen waar het gebit behandeld is het van belang om een paar dagen vloeibaar voedsel te geven om te zorgen dat het konijn blijft eten. U krijgt dan van ons speciaal voedsel mee om te dwangvoeren.
- Het is van belang om te zorgen dat het konijn na de verdoving snel weer gaat eten. We geven daarom ook een zakje Science Selective voer mee, om het konijn snel weer aan het eten te krijgen.
We hebben in onze dierenkliniek bijna nooit problemen met darmimmobiliteit of stille darm. Dit komt door de lage verdoving die gegeven wordt, een snelle en warme recovery. In combinatie met pijnstilling tijdens en na de operatie. Het is van groot belang dat het konijn weer snel gaat eten na de operatie.
