Wat houdt PKD precies in?

PKD is de afkorting voor Polycystic Kidney Disease. Het is een erfelijke aandoening die bij katten voorkomt.

Katten met PKD hebben in beide nieren meerdere cystes (= met vocht gevulde holtes). Zowel het aantal cystes als de omvang van de cystes zal toenemen met het ouder worden van de kat. (De grootte kan varieren van enkele mm's tot enkele cm's). Deze cystes verdrukken het gezonde nierweefsel waardoor de nierfunctie minder zal worden. Je kunt het vergelijken met een ballon die langzaam opgeblazen wordt en door het groter worden het nierweefsel daaromheen verdrukt. Uiteindelijk zal er chronisch nierfalen optreden.

Klachten ontstaan dan ook meestal pas op latere leeftijd. Gemiddeld pas rond de 6-7 jaar komen de eerste klachten van nierproblemen naar voren.

Waarom moet er getest worden op PKD?

PKD is een gevaarlijke ziekte. Doordat de ziekte pas na jaren aan het licht komt is het van belang om de ziekte al in een vroeg stadium aan te tonen, zodat er met deze pkd positieve dieren niet wordt gefokt! Als er niet op getest wordt kan een PKD lijder al meerdere generaties verwekt hebben voordat de ziekte zich openbaart. Het is dus van groot belang dat de ziekte door alle katteneigenaren die willen fokken onderkend en onderzocht wordt om de ziekte een halt toe te roepen.

Hoe is PKD in Nederland terecht gekomen?

PKD is in Nederland terecht gekomen door de import van aan PKD lijdende katten uit Amerika. Er is een duidelijke verschil in voorkomen tussen de rassen. PKD komt het meest voor bij de Perzische kat en Exotics. (naar schatting heeft 1/3 van de perzenpopulatie in Nederland deze aandoening). Ook bij een aantal rassen, waarin in het verleden door middel van kruisingen kenmerken van Perzen of Exotics werden ingebracht, komt PKD voor. Bijvoorbeeld de Britse Korthaar, de Heilige Birmaan en de Ragdoll.

Oorzaak van PKD

PKD wordt veroorzaakt door een fout in het DNA waardoor een bepaald eiwit dat van belang is voor een goede nierfunctie verkeerd wordt aangelegd. PKD overerft dominant. Dat betekent dat bij aanwezigheid van één allel PKD1 de ziekte tot uiting komt. Een allel is een drager van erfelijke informatie. Er zijn 2 allelen: PKD1 en pkd1.

Allelen komen altijd gepaard voor en hierdoor zijn de volgende combinaties mogelijk:
• pkd1/pkd1. De kat is PKD vrij.
• PKD1/pkd1. De kat is lijder en zal in de toekomst PKD krijgen. Hij of zij kan PKD aan de volgende generatie doorgeven.
• PKD1/PKD1: Uit recent onderzoek is gebleken dat deze genetische combinatie niet voorkomt bij volwassen dieren. Dit duidt erop dat het om een dodelijke afwijking gaat waarbij de kittens als embryo al sterven of vlak na de geboorte overlijden. (Het moment van overlijden is nog niet duidelijk)

Als een kat PKD heeft moet er altijd één of allebei de ouders PKD hebben. Uit twee PKD vrije ouders kan geen PKD kat geboren worden.

Wat zijn de symptomen van PKD?

Zolang de nieren nog voldoende functioneren zullen er geen klachten zijn. Zodra de nierfunctie achteruit gaat en meer dan 70% van het nierweefsel is aangetast zal de kat symptomen van nierfalen krijgen. Dit kan jaren duren.

De symptomen van nierfalen zijn
• verminderde eetlust
• vermageren
• veel drinken en veel plassen
• minder actief
• bij buikpalpatie kunnen grote bobbelige nieren te voelen zijn
• uitdroging, de huid blijft staan als je deze optilt
• bleke slijmvliezen door bloedarmoede
• braken

Lees verder over nierproblemen bij de kat .....

Hoe wordt PKD gediagnostiseerd?

Echo

Met behulp van een echo is de diagnose in een vroeg stadium te stellen.
De minimum leeftijd waarop een echo redelijk betrouwbaar is, is 6 maanden. Laat men de kat eerder testen, het kan vanaf 8-9 weken leeftijd, dan kan een vals-negatieve uitslag gevonden worden en moet het onderzoek op een leeftijd van 6 maanden herhaald worden. Hoe ouder de kat is als deze getest wordt hoe betrouwbaarder de uitslag is.

Waar kan de echo plaatsvinden?

We raden aan om de echo door een echospecialist te laten maken. Wij verwijzen al onze klanten door naar praktijk voor Veterinaire Echografie van drs. J.W. Garretsen, specialist veterinaire radiologie.

Een DNA-test voor PKD

Er is ook DNA onderzoek beschikbaar om bij katten de erfelijke aanleg voor PKD vast te stellen. Dat betekent dat op voorhand, vóórdat de dieren worden ingezet voor de fokkerij, vastgesteld kan worden welke katten op latere leeftijd in de problemen komen tengevolge van PKD.

Voor het DNA onderzoek is het nodig om wat bloed af te nemen. Bij het bezoek aan de dierenarts dient u de stamboekgegevens van uw kat mee te nemen zodat het zeker is dat het bloedmonster van de betreffende kat is. Een chip is verplicht om de kat met zekerheid te kunnen identicficeren. Als de kat niet gechipt is geeft het laboratorium alleen een verklaring af dat het bloed dat onderzocht is geen PKD had. Echter op de verklaring wordt dan niet de naam van het dier erbij gezet!

De DNA test is betrouwbaar. Het voordeel van de DNA test is dat het maar eenmalig gedaan hoeft te worden op welke leeftijd je deze ook uitvoert.

Zie voor DNA testen voor PDK de site van dr. van Haeringen Laboratorium.

We hopen voor de toekomst dat alle katteneigenaren, van de rassen die risico lopen, aan de testen meedoen zodat de ziekte beheersbaar wordt en als het meezit dat PKD uitgebannen kan worden.

Wat is de therapie voor PKD?

Een echte therapie om de kat te laten genezen is er helaas niet. De cystes in de nieren kunnen niet weggenomen worden. Ze worden steeds groter en richten na verloop van tijd steeds meer schade aan.

Chronisch nierfalen
Om de nieren zoveel mogelijk te ondersteunen adviseren we om het chronisch nierfalen te behandelen. Dit kan door middel van medicijnen en een speciaal nierdieet . We proberen daarmee de nieren te ontlasten en verdere achteruitgang te voorkomen. Indien nodig kunnen we de kat ook opnemen om met behulp van een infuus de nieren te spoelen. Hierdoor wordt het bloed ontdaan van de gifstoffen een soort dialyse.

Tekenen van nierfalen of een slechte nierfunctie bij een kat zijn:
• veel drinken en veel plassen
  
• verminderde eetlust
• vermageren
• slechte adem
• overgeven en/of diarree
• lusteloosheid en zwakte
• slechte vachtverzorging, een mottige vacht

  Lees verder over nierfalen .....

Deze behandeling zal de ontwikkeling van chronisch nierfalen zoveel mogelijk vertragen en verlicht de symptomen die als gevolg van PKD optreden. Hierdoor verbeteren de levensverwachting en de levenskwaliteit van de kat. Helaas kan de ziekte niet overwonnen worden en zal de kat uiteindelijk overlijden aan PKD. Door de kat zo goed mogelijk te ondersteunen kan dit moment zo lang mogelijk uitgesteld worden.

Als kattendierenartsen van Dierenkliniek Wilhelminapark in Utrecht hopen we dat we de ziekte PKD voldoende uitgelegd hebben.