Maagdilatatie bij de cavia
MD - maagdilatatie
MDV - maagdilatatie-volvulus
Koliek - gaskoliek

Een MDV is veel erger dan een MD, zie de verschijnselen hieronder:

MD: Klachten of symptomen van maagdilatatie zijn
• Wat stiller - slomer
• Verminderde eetlust
• Buik lijkt wat opgezet
• Bij het navoelen van de buik zijn de maag en de darmen soms te voelen. Daarnaast kun je soms het gevoel hebben dat er iets meer tussen je vingers zit, je vingers kunnen elkaar niet raken bij het diep doorvoelen in de buik. Normaal kun je bij een buikpalpatie door de buik heen je vingers aan de andere kant raken.
• Op de röntgenfoto is een opgezette maag met lucht, maar ook lucht in de darmen te zien

MDV: Klachten of symptomen van maagdilatatie-volvulus zijn
• Supersloom - zit stil op 1 plek
• Geen eetlust
• Is suf en apathisch - t.g.v. shock
• Voelt koud aan
• Buik is opgezet
• Bij het navoelen van de buik is duidelijk een ballon - dikte te voelen
• Op de röntgenfoto is een sterk opgezette maag met lucht (soms lucht in de darmen) en de maag kan van zijn normale positie zijn afgeraakt, bijvoorbeeld er zijn darmen tussen de maag en de lever te zien op de röntgenfoto
• Als je niets doet gaat de cavia binnen een paar uur dood !

Hoe vaak komt een maagdilatatie voor ....
We zien regelmatig cavia's die niet zo lekker gaan, ze zijn wat slomer en hebben minder eetlust. Ze komen niet te voorschijn als de koelkast open gaat en zijn minder enthousiast. De oorzaak is eigenlijk onbekend, mogelijk heeft het met voer wisseling te maken. Het voeren van kool kan dit ook veroorzaken, maar dit is niet altijd het geval. Ook kunnen bepaalde antibiotica dit veroorzaken, bijvoorbeeld penicillinen. Als er gas in de maag zit dan kan een cavia niet overgeven, de maaginstroom opening ligt anatomisch zo dat een cavia niet kan overgeven.

De behandeling van een maagdilatatie ....
Als de cavia nog redelijk actief is en de buik voelt niet super opgezet aan, dan kunnen we de maagdilatatie behandelen met medicijnen. Je moet dan wel opletten dat de cavia niet achteruit gaat qua toestand. We zien ook wel eens kleine of hele grote haarballen (zie foto hier rechts) in de maag. Haarballen worden trichobezoar genoemd. Bij konijnen en cavia's werd vroeger altijd gedacht dat dit de oorzaak van een MD was. Dit is niet het geval. Ze kunnen voor ongemak zorgen maar niet de maag uitstroomopening blokkeren. Alleen kleine propjes haar kunnen dit veroorzaken.

De prognose van een milde maagdilatatie is goed ....
Bij cavia juffrouw Janny was een opgezette maag aanwezig, de buik was niet echt heel erg opgezet bij het navoelen. Juffrouw Janny wilde niet eten, maar was niet supersloom of koud. Op de röntgenfoto is te zien dat er een opgezette maag is en wat gas in de darmen. De maag ligt nog aan de linkerkant in de buikholte: er is wel een dilatatie (MD), maar geen draaiing van de maag (MDV).

Welke medicijnen gebruiken we:

Hoe vaak komt een maagdilatatie-volvulus voor ....
Af en toe zien we cavia's die echt sloom en apathisch zijn, ze voelen koud aan en willen niet bewegen, ze hebben geen interesse in eten of wat dan ook. Ze raken in shock en als je niets doet gaan ze dood !
De oorzaak is onbekend, mogelijk heeft het met voer wisseling te maken. Of er kan onverteerd voer of haren in de maaguitstroomopening of in het begin van de darmen vastlopen hetgeen een ileus - maagdamverstopping veroorzaakt.

Op de röntgenfoto is te zien dat de maag enorm groot is en dat deze gedraaid is want de darmen liggen tussen de maag en de lever (= rechts van de maag). Normaal ligt de maag aan de linkerkant in de buikholte en vlak tegen de lever aan.

Sofie heeft het ondanks de behandeling niet gered en is overleden tijdens de behandeling ....

Als een cavia komt te overlijden tijdens de behandeling, dan kan dit meerdere oorzaken hebben. Zo kan de shock t.g.v. de bloedtoevoer afsluiting en de toxines die daarbij vrij komen een cavia teveel worden. Ook kan het zijn dat de maag knapt of lek gestoken wordt tijdens het sonderen als je een starre maagsonde of een sonde met een starre mandrijn gebruikt. Je kunt niet zoals bij honden de druk van de maag afhalen met een dikke naald door de buikwand in de maag te steken. Als de maag niet bereikbaar is met een sonde dan kun je als laatste mogelijkheid de maag met een dunne zwarte naald aanprikken om de druk eraf te nemen en dan de maag met een sonde proberen te bereiken. De prognose wordt wel slechter als een maag niet met een maagsonde te bereiken is ....

Had een operatie haar kunnen helpen ....
We hebben nog niet gehoord dat een cavia die een MDV had het met een operatie heeft overleefd. Ze zijn in een dermate slechte conditie dat een anesthesie een soort euthanasie is. We raden dan ook sterk af om te proberen om een MDV operatief te verhelpen.

De prognose van MDV of een maagtorsie is überhaupt slecht. Zie ook wat er in de literatuur staat over de prognose:
die is er niet !

De behandeling van een ernstige maagdilatatie of een maagdilatatie-volvulus ....
We proberen in ieder geval of we de cavia kunnen redden met een behandeling als er een ernstige MD of een MDV aanwezig is. We gebruiken een mondhoutje en hevelen met een sonde de maag leeg (net als bij een hond met MD of een paard met koliek). I.c.m. medicijnen, warmte, zuurstof en een infuus. Op deze manier hebben we afgelopen jaar (2014) een aantal cavia's er doorheen kunnen halen !

Fleur was niet lekker en had een opgezette maag. Ze voelde koud aan en in de buik was een ballon te voelen. We maken een röntgenfoto: de maag is opgezet, maar ligt nog wel aan de linkerzijde tegen de buikwand = niet gedraaid. Er is alleen een ernstige maagdilatatie en geen volvulus ....

Fleur was er slecht aan toe en de buikholte was sterk opgezet, gekozen wordt om de maag te sonderen: eerst stabiliseren we Fleur en geven haar medicijnen.

Wat geven we voor de behandeling:

Als maagsonde gebruiken we een voedingssonde voor pups of een lange blaaskatheter van een kat.

Van een 1 ml injectie spuitje maken we een mondhoutje

De cavia is al dermate slecht dat we dan geen verdoving geven, de Dolorex werkt licht sederend. De cavia wordt in een handdoek gewikkeld en dan het mondhoutje tussen de tanden plaatsen, de sonde insmeren met glijmiddel en in de mond in brengen via de slokdarm naar de maag. De maag wordt leeggezogen, af en toe flushen we de sonde naar de maag omdat de sonde af en toe verstopt raakt.

Na de behandeling is de maag veel minder opgezet en kun je met je vingers weer tegen elkaar, de druk is er af. De cavia voelt zich gelijk veel beter.

De cavia voelt zich gelijk veel beter en begint weer zelf te eten.

En gelijk na de behandeling geven we:

Fleur is helemaal opgeknapt, we hebben haar een paar dagen bij ons gehouden. Bij het naar huis gaan heeft de eigenaar nog een paar dagen Meloxicam, Metoclopramide, Cisaral, Laxatract, Simethicon en dwangvoeding aan Fleur gegeven.

Fleur heeft het gered (net als een paar andere cavia's, maar helaas is dat niet altijd het geval ....

Tommie heeft het in eerste instantie gered, maar ....
Cavia Tommie hebben we ook behandeld met de behandeling die hierboven beschreven staat.
Tommie is stil en heeft een grote opgezette buik.

Op de röntgenfoto is te zien dat er een MDV aanwezig is, want de maag is aan de rechterkant beland. Er is dus een maagdilatatie en ook volvulus. Alleen de maag is opgezet en er is geen gas in de darmen te zien ....

Na de behandeling is goed te zien dat de zwelling weg is en dat er geen gas meer aanwezig is in de maag en de darmen: gas is zwart op een röntgenfoto ...

In eerste instantie gaat het goed met Tommie: er wordt weer gegeten en Tommie is levendig. Tommie gaat naar huis en de eigenaar geeft medicijnen. Helaas is Tommie 2 dagen later thuis overleden.

Bij een MDV - maag opzetting en draaiing kan de maag dermate gedraaid zijn dat de bloedvaten afgekneld worden met als gevolg dat er een stuk maagwand afsterft. Er komen door de afknelling toxines in het bloed en dat moet de cavia ook overleven. Belangrijk is om een cavia met MDV snel te behandelen, des te langer je wacht, des te slechter wordt de prognose !

Is elke MDV ten dode opgeschreven ....
Cavia Sharky was er snel bij, we hebben de behandeling gelijk ingezet en Sharky is er met onze behandeling goed doorheen gekomen en is helemaal opgeknapt.

Op de linker röntgenfoto is te zien dat de maag van Sharky is opgezet en dat deze aan de rechterkant ligt, er is dus sprake van een MDV. We hebben de behandeling ingezet en 30 minuten later is te zien dat er veel minder gas aanwezig is. De druk was weg en Sharky zag je opknappen. 30 minuten later is er minder gas in de maag, deze ligt nog wel aan de rechterkant. Na 2,5 uur is er weer wat minder gas in de maag, er komt ook gas in de darmen, dat is een goed teken dan is er passage door de maaguitstroom opening. We herhalen een paar uur later de medicijnen nog een keer. 10 uur later zie je dat de maag nog steeds klein is en dat deze aan de linkerkant in de buikholte ligt, ook is er meer gas in de darmen te zien. De MDV is dus genezen !

Sharky is helemaal opgeknapt van de MDV ....

November 2017 .... Een ander mooi voorbeeld Liv ....

Juni 2019 ....
Anderhalf jaar later gaf de eigenaar deze reactie: Het is alweer een oude post op jullie tijdlijn, maar ik heb deze weer opgezocht om jullie te bedanken. In 2017 kwam Liv bij jullie, ze was er slecht aan toe. Gelukkig knapte ze enorm op. Ze is vorige week overleden op 6 jarige leeftijd. Nog altijd zijn we enorm dankbaar dat we toen met haar naar jullie zijn gekomen, ze is toen toch weer opgeknapt! Mede dankzij jullie heeft ze nog ruim anderhalf jaar een mooi leventje gehad. Dus bij dezen: bedankt voor alles dat jullie voor Liv hebben gedaan!

Voor collega dierenartsen die in onze behandel wijze geïnteresseerd zijn hebben we een reply email met de doseringen van de medicijnen en de bestelnummers van de maagsondes die we gebruiken. Mocht je hierin geïnteresseerd zijn dan kun je ons een email sturen voor deze behandeling.

Er zijn enkele collega dierenartsen (in Nederland en) België die van mening zijn dat deze manier niet werkt. Echter wat ons is het zeker de moeite waard om elke cavia met een MD of MDV met een maagsondebehandeling en medicijnen te proberen te redden.

We zullen zeker niet alle cavia's er doorheen kunnen halen, maar elke cavia die we kunnen redden sterkt ons in ons geloof dat een MDV niet het einde is ....

__________________________________________________________________________________

Disclaimer wat betreft de door ons hierboven genoemde diergeneesmiddelen.

NB: Er zijn bijna geen geregistreerde diergeneesmiddelen voor cavia's.
De hierboven beschreven diergeneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij de hond of de kat.

Indien we als behandelend dierenarts denken dat er een diergeneeskundige noodzaak aanwezig is dan mogen we via de cascades behorend bij het Diergeneesmiddelenbesluit en de Diergeneesmiddelenregeling gebruik maken van de hierboven beschreven diergeneesmiddelen bij de cavia.